Είναι μια ανώδυνη κατά κανόνα εξέταση που σκοπό έχει να απαντήσει στην ερώτηση αν υπάρχει καρκίνος του τραχήλου της μήτρας καθώς και στην αναγνώριση και τη διαβάθμιση των αλλοιώσεων που έχει προκαλέσει ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).

Οι αλλοιώσεις αυτές είναι κυρίως  προκαρκινικες και εντοπίζονται στον τράχηλο τον κόλπο το αιδοίο και την περιπρωκτικη περιοχή. Το κολποσκόπιο είναι ένα μηχάνημα εφοδιασμένο με φακούς υψηλής ευκρίνειας, παραμένει έξω από τον κόλπο κατά τη διάρκεια της εξέτασης, είναι συνδεδεμένο με οθόνη παρακολούθησης της εξέτασης  από την ασθενή  και καταγραφής φωτογραφιών.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης είναι απαραίτητη η χρήση κολποδιαστολεα, διαλύματος οξικού οξέος (αραιωμένο ξύδι) και κάποιου τύπου ιώδιο ( LUGOL’S IODINE). Η εξέταση ολοκληρώνεται με τη χρήση κατευθυνόμενων βιοψιών (PUNCH BIOPSIES) με τη χρήση ειδικής λαβίδας  εφ όσον αυτό κριθεί απαραίτητο  από τον θεράποντα ιατρό.

Μετά τη λήψη βιοψιών είναι καλυτέρα να αποφεύγεται η επαφή και το μπάνιο στη θάλασσα για τουλάχιστον πέντε μέρες.
Μια γυναίκα πρέπει να υποβάλλεται σε κολποσκόπηση όταν:

• Έχει παθολογικό τεστ Παπανικολάου
• Κολπική αιμορραγία μετά από σεξουαλική επαφή
• Μη φυσιολογικό οπτικά τράχηλο κατά την γυναικολογική εξέταση
• Ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος
• Μετά από θεραπεία υψηλόβαθμων αλλοιώσεων σε συνδυασμό με τεστ Παπανικολάου και HP DNA testing σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα.